Ayıplı Mal

Ticaret kanununda belirtilen tanımı ile ayıplı mal; etiketinde, ambalajında, reklamında bildirilenlere uyulmayan, standardında veya teknik düzenlemesinde hata ve eksik olan; tüketicinin beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran, her türlü maddi, ekonomik ve hukuki eksiklikleri içeren maldır. Kısacası, ayıplı mal üretim amacına uygun olmayan nitelikleri bulunan, arızalı veya hasarlı maldır.

Türk Ticaret Kanunu, tüketicileri korumak amacıyla çıkarılmış olan Tüketici Kanunu ile beraber birçok koruyucu hükme sahiptir.

Tüketicinin satın aldığı ürünün, ihtiyacı karşılayamayacak seviyede hatalı veya eksik olması, arızalı olması vb. gibi durumları tüketiciyi doğrudan ürün hakkında mağduriyette kapsar. Satıcılar sattıkları ürünlerin nitelik ve özelliklerini ve malın kullanım amaçlarını net bir şekilde belirlemeli ve garanti vermelidir.

Ayıplı mal ile sonradan arızalanan mal aynı kapsamda değerlendirilemez. Bu noktada uygulanacak hükümler ayıplı mal sürecinde uygulanan hükümlerden farklıdır.

E-Ticarette Ayıplı Mal

E-ticaret siteleri veya pazaryerleri üzerinden satış söz konusu ise aynı şekilde kanunlar geçerlidir, fiziki yapılan alışveriş ile e-ticaret üzerinden yapılan alışverişlerde ayıplı mal konusunda bir ayrım bulunmamaktadır.

Ayıplı Malda Satıcının Yükümlülükleri

Mağduriyeti Giderme

Satışa konu ürünle ilgili satıcının yükümlülükleri kanunda açık bir şekilde belirtilmiş olup, satılan malın ayıplı çıkması durumunda, satıcı ürünü tüketiciden geri almak zorundadır. Ayıbın giderilmesi sebebi ile ürünün servise gönderilmesi gibi bir seçenek ancak müşterinin bunu kabul etmesiyle mümkün olabilir. Aksi taktirde bu süreç uygulanamaz. Tüketici tarafından da ayıp oranında indirim isteme hakkı bulunmaktadır, bu noktada da satıcı bu talebi kabul etmeyerek malı iade alıp ücret iadesi gerçekleştirebilir.

Satıcı tarafında ayıplı malı satmış olmak bir suç değildir fakat, ayıplı mal hakkındaki yükümlülükleri yerine getirmemek suç teşkil edecektir. Ayıbı gidermeyen satıcı hakkında alıcı, tüketici hakem heyetlerine başvuruda bulunarak satıcıdan haklarını talep edebilir. Satıcı tarafından, ayıplı malı hakem heyetine gitmeden önce iade almak en mantıklısıdır çünkü tüketici bu davayı mutlak surette kazanacak olup, satıcıya bir de dava masrafları yüklenecektir.

Ayıplı Mal İhbar Süreleri

Satın alınan mal ayıplı çıktığında, tüketici tarafından, teslim tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ihbar edilmesi gerekmektedir. Bir de gizli ayıp konusu vardır, kullanım süresinde ortaya çıkan gizli ayıp 2 yıla kadar ihbar edilebilir. Ayıp ortaya çıktıktan sonra en kısa süre içerisinde ihbar edilerek süreç başlatılmalıdır.

Eğer, mala ait ayıp satıcının ağır kusuru veya hilesi ile gizlenmişse, satıcı zamanaşımı süresinden yararlanılamayacağından, ayıp ihbar süreleri de geçerli olmayacaktır.